کد مطلب:234807 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:161
دستان سبز دعا
«عن الرضا علیه السلام انه كان یقول الاصحابه: علیكم بسلاح الانبیاء؛ فقیل: و ما سلاح الانبیاء؟ قال: الدعاء؛ [1] .
امام رضا علیه السلام به یاران خود می فرمودند: بچسبید به اسلحه ی پیغمبران؛ عرض كردند: سلاح پیامبران چیست؟ فرمود: دعا».
دعا در لغت به معنای صدا زدن، به یاری طلبیدن و خواندن است.
دعا در اصطلاح شرع، گفت و گو كردن و مناجات با حق تعالی به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشكلات از درگاه او و یا به نحو نیایش و یاد كردن صفات جلال و جمال حضرت قدسی او است.
دعا صرف نظر از آثار نیكی كه دارد، نوعی عبادت و برقراری ارتباط، میان بنده و خدا است. وقتی كه انسان خواسته ای داشته باشد، یا مشكلی برایش پیش بیاید و یا محتاج به چیزی باشد، رو به خدا می آورد و خواسته هایش را با او در میان می گذارد.
[ صفحه 213]
یكی از وظایف اساسی بندگان، دعا كردن و هر چیزی را از خدا خواستن است: چه آن كه خود او، دستور به دعا داده و فرموده است:
«ادعونی استجب لكم، ان الذین یسكتبرون عن عبادتی، سیدخلون جهنم داخرین؛ [2] .
مرا [با خلوص دل] بخوانید، تا دعای شما را مستجاب كنم و آنانی كه از [دعا و] عبادت من، اعراض و سركشی كنند، زود باشد كه با ذلت و خواری، داخل جهنم شوند».
دعا، حالت انس و الفت روح و دل، با ذات باری تعالی و حصول آرامش و سكون برای نفس است؛ همانند مشتاقی كه دوست خود را یافته و از دیدارش خوشحال است و از سخنانش لذت می برد؛ مشكلاتش را با كمال اطمینان با او در میان می گذارد و پرده از رازهای دل برمی دارد. آرزوهایش را مطرح می سازد و برای انجامش از وی یاری می طلبد. از دیدارش خوشوقت شده و از گفت و گویش خرسند می گردد. غبار غفلت از چهره ی جسم و جان زدوده و حجاب ما و من را كنار می زند. دیده ی دل را به محبوب دوخته و در انتظار مهر و انعامش می نشیند.
حقیقت دعا، اظهار بنده است، احتیاج خود را به خداوند با منتهای درجه ی تذلل و مسكنت و خشوع و هرگاه بنده ای چنین كند، كمال عبودیت را به جای آورده و آن وقت است كه خداوند، به
[ صفحه 214]
اندازه و به مقتضای حكمت و مصلحت حال بنده، به او تفضل خواهد فرمود؛ زیرا جود و كرم الهی، از حكمتش تجاوز نمی كند و خداوند، چیزی را به جهت بخل، از بنده اش منع نمی نماید. یكی از پیشوایان معصوم علیه السلام فرموده است: «من ادی فریضة فله عند الله دعوة مستجابه؛ [3] .
هر كس نماز واجبش را بخواند، نزد خدا دعای مستجابی خواهد داشت».
پرواز عاشقانه ی پاكان چه باصفاست؟
آدینه ی وصال عزیزان چه باصفاست
دل خستگان! دلتان را جلا دهید
نور و ضیای حضرت رحمان جه باصفاست؟
مهر و محبت ایزد شود عیان
در باغ دین، شكوه بهاران چه باصفاست؟
(مؤلف)
دیلمی در ارشاد القلوب می گوید:
«هر كه بسیار دعا كند و ذكر الهی را بگوید و شكر نعمت های او را به جای آرد و به حمد و ثنای او مشغول باشد، پروردگار بهترین عطایی كه برای سائلان مقرر داشته، به او عنایت خواهد فرمود؛ زیرا خود فرموده است: «هرگاه بنده به ذكر من مشغول شد، هر
[ صفحه 215]
آینه بدون آن كه سؤال كند، عطا خواهم كرد به او، بهترین چیزی كه به سائلان عطا می كنم». [4] .
آری این دعا است كه به فرموده ی حضرت رضا علیه السلام سلاح پیامبران و برگزیدگان است.
دعا، مصباح روضه ی مناجات و مفتاح كومه ی حاجات است.
دعا، طریقت عاشقان مشتاق و شریعت پیامبران برگزیده است.
دعا، درمان دردها و چاره ی رنج های روحی و مادی است.
دعا، شالوده ی قصر سعادت و بنیان شهر محبت است.
دعا، دنیایی از عرفان و جهانی از اسرار است.
دعا، گنج بی پایان عشق و گوهر بی همتای مهر است.
دعا، شاه راه كاروان نیازمندان و بارگاه دل های پریشان است.
دعا، اقیانوسی از چشم های گریان و كهكشانی از اشك های سوزان است.
دعا، آخرین پناهگاه درماندگان و اولین راه نجات حق باوران است.
دعا، ناب ترین هدیه ی آسمانی و خوش ترین زمزمه ی جاودانی است.
دعا، تكمیل كننده ی نماز و بیان كننده ی نیاز است.
دعا، آبادانی دل خاشعان و سرسبزی درون خاضعان است.
دعا، ملكوت مناجات عاشقانه و بهشت دیدار جاودانه است.
[ صفحه 216]
دعا، شعار شیرین بندگی و سروش راستین رستگاری است.
خداوندا شبی دمساز خود كن
مرا پروانه ی جانباز خود كن
چشان شهد وصالت را به جانم
اسیر درگه پر راز خود كن
(مؤلف)
دكتر فرانك لاباخ، دانشمند شهیر اروپایی می گوید:
«ای خداوند! یك ساعت كوتاهی كه در حضور تو صرف می شود، چه تغییر عظیمی به وجود می آید! چه بارهای سنگین بر اثر آن از سینه ها برداشته می شود و چه زمین های خشكی در اثر رگبارهای دعا، شاداب می گردد! وقتی ما زانو می زنیم، همه چیز ما را تهدید می كند؛ ولی وقتی بلند می شویم، دور و نزدیك، با زمینه ی روشن و واضح در برابر ما نمودار می شود.
هنگام زانو زدن و دعا كردن چقدر ضعیفیم و هنگام برخاستن، چقدر پر از نیرو! پس چرا ما چنین سستی به خود یا دیگران، روا می داریم كه پیوسته نیرومند نباشیم؟ چرا گاه گاهی دچار غم شده و ناتوان، ترسو، مضطرب و رنجدیده می شویم؟!
در صورتی كه دعا و نیایش با ما است و شادی و نیرو و شهامت نزد خدا است... هیچ كس جز خدا نمی داند كه چه بسیار دعاها، كه سیر تاریخ را تغییر داده است... اثر دعا هم، مثل اثر نبوغ، تازه، عجیب و محیر العقول است؛ ولی در عین حال سالم و بدون
[ صفحه 217]
خطر می باشد». [5] .
یكی دیگر از دانشمندان روان شناس می نویسد:
«ممكن است كه ما رحمت خدا را به یك دستگاه مولد برق تشبیه كنیم كه در ما این وجود دارد كه با این دستگاه، به وسیله ی دعا ارتباط پیدا كرده و از آن كسب قدرت می كنیم و یا این كه می توانیم این طور بگوییم: این دستگاه پرنیرو و پرقدرت، اثری در زندگی ما ندارد؛ مگر از راه دعا و نیایش و روی آوردن بدان درگاه... امروزه دلایل فضیلت «دعا» آن اندازه است كه راه انكار بر آن را بسته است. این امری تعجب آور نیست كه آدمی به هنگام سختی و مصیبت، به سوی نیرویی غیر از نیروی خود روی آورده است؛ بلكه عجیب و شگفتی آور این است كه، این امر را شگفتی آور بدانیم». [6] .
امام رضا علیه السلام به یاران خود می فرمودند: بچسبید به اسلحه ی پیغمبران؛ عرض كردند: سلاح پیامبران چیست؟ فرمود: دعا».
دعا در لغت به معنای صدا زدن، به یاری طلبیدن و خواندن است.
دعا در اصطلاح شرع، گفت و گو كردن و مناجات با حق تعالی به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشكلات از درگاه او و یا به نحو نیایش و یاد كردن صفات جلال و جمال حضرت قدسی او است.
دعا صرف نظر از آثار نیكی كه دارد، نوعی عبادت و برقراری ارتباط، میان بنده و خدا است. وقتی كه انسان خواسته ای داشته باشد، یا مشكلی برایش پیش بیاید و یا محتاج به چیزی باشد، رو به خدا می آورد و خواسته هایش را با او در میان می گذارد.
[ صفحه 213]
یكی از وظایف اساسی بندگان، دعا كردن و هر چیزی را از خدا خواستن است: چه آن كه خود او، دستور به دعا داده و فرموده است:
«ادعونی استجب لكم، ان الذین یسكتبرون عن عبادتی، سیدخلون جهنم داخرین؛ [2] .
مرا [با خلوص دل] بخوانید، تا دعای شما را مستجاب كنم و آنانی كه از [دعا و] عبادت من، اعراض و سركشی كنند، زود باشد كه با ذلت و خواری، داخل جهنم شوند».
دعا، حالت انس و الفت روح و دل، با ذات باری تعالی و حصول آرامش و سكون برای نفس است؛ همانند مشتاقی كه دوست خود را یافته و از دیدارش خوشحال است و از سخنانش لذت می برد؛ مشكلاتش را با كمال اطمینان با او در میان می گذارد و پرده از رازهای دل برمی دارد. آرزوهایش را مطرح می سازد و برای انجامش از وی یاری می طلبد. از دیدارش خوشوقت شده و از گفت و گویش خرسند می گردد. غبار غفلت از چهره ی جسم و جان زدوده و حجاب ما و من را كنار می زند. دیده ی دل را به محبوب دوخته و در انتظار مهر و انعامش می نشیند.
حقیقت دعا، اظهار بنده است، احتیاج خود را به خداوند با منتهای درجه ی تذلل و مسكنت و خشوع و هرگاه بنده ای چنین كند، كمال عبودیت را به جای آورده و آن وقت است كه خداوند، به
[ صفحه 214]
اندازه و به مقتضای حكمت و مصلحت حال بنده، به او تفضل خواهد فرمود؛ زیرا جود و كرم الهی، از حكمتش تجاوز نمی كند و خداوند، چیزی را به جهت بخل، از بنده اش منع نمی نماید. یكی از پیشوایان معصوم علیه السلام فرموده است: «من ادی فریضة فله عند الله دعوة مستجابه؛ [3] .
هر كس نماز واجبش را بخواند، نزد خدا دعای مستجابی خواهد داشت».
پرواز عاشقانه ی پاكان چه باصفاست؟
آدینه ی وصال عزیزان چه باصفاست
دل خستگان! دلتان را جلا دهید
نور و ضیای حضرت رحمان جه باصفاست؟
مهر و محبت ایزد شود عیان
در باغ دین، شكوه بهاران چه باصفاست؟
(مؤلف)
دیلمی در ارشاد القلوب می گوید:
«هر كه بسیار دعا كند و ذكر الهی را بگوید و شكر نعمت های او را به جای آرد و به حمد و ثنای او مشغول باشد، پروردگار بهترین عطایی كه برای سائلان مقرر داشته، به او عنایت خواهد فرمود؛ زیرا خود فرموده است: «هرگاه بنده به ذكر من مشغول شد، هر
[ صفحه 215]
آینه بدون آن كه سؤال كند، عطا خواهم كرد به او، بهترین چیزی كه به سائلان عطا می كنم». [4] .
آری این دعا است كه به فرموده ی حضرت رضا علیه السلام سلاح پیامبران و برگزیدگان است.
دعا، مصباح روضه ی مناجات و مفتاح كومه ی حاجات است.
دعا، طریقت عاشقان مشتاق و شریعت پیامبران برگزیده است.
دعا، درمان دردها و چاره ی رنج های روحی و مادی است.
دعا، شالوده ی قصر سعادت و بنیان شهر محبت است.
دعا، دنیایی از عرفان و جهانی از اسرار است.
دعا، گنج بی پایان عشق و گوهر بی همتای مهر است.
دعا، شاه راه كاروان نیازمندان و بارگاه دل های پریشان است.
دعا، اقیانوسی از چشم های گریان و كهكشانی از اشك های سوزان است.
دعا، آخرین پناهگاه درماندگان و اولین راه نجات حق باوران است.
دعا، ناب ترین هدیه ی آسمانی و خوش ترین زمزمه ی جاودانی است.
دعا، تكمیل كننده ی نماز و بیان كننده ی نیاز است.
دعا، آبادانی دل خاشعان و سرسبزی درون خاضعان است.
دعا، ملكوت مناجات عاشقانه و بهشت دیدار جاودانه است.
[ صفحه 216]
دعا، شعار شیرین بندگی و سروش راستین رستگاری است.
خداوندا شبی دمساز خود كن
مرا پروانه ی جانباز خود كن
چشان شهد وصالت را به جانم
اسیر درگه پر راز خود كن
(مؤلف)
دكتر فرانك لاباخ، دانشمند شهیر اروپایی می گوید:
«ای خداوند! یك ساعت كوتاهی كه در حضور تو صرف می شود، چه تغییر عظیمی به وجود می آید! چه بارهای سنگین بر اثر آن از سینه ها برداشته می شود و چه زمین های خشكی در اثر رگبارهای دعا، شاداب می گردد! وقتی ما زانو می زنیم، همه چیز ما را تهدید می كند؛ ولی وقتی بلند می شویم، دور و نزدیك، با زمینه ی روشن و واضح در برابر ما نمودار می شود.
هنگام زانو زدن و دعا كردن چقدر ضعیفیم و هنگام برخاستن، چقدر پر از نیرو! پس چرا ما چنین سستی به خود یا دیگران، روا می داریم كه پیوسته نیرومند نباشیم؟ چرا گاه گاهی دچار غم شده و ناتوان، ترسو، مضطرب و رنجدیده می شویم؟!
در صورتی كه دعا و نیایش با ما است و شادی و نیرو و شهامت نزد خدا است... هیچ كس جز خدا نمی داند كه چه بسیار دعاها، كه سیر تاریخ را تغییر داده است... اثر دعا هم، مثل اثر نبوغ، تازه، عجیب و محیر العقول است؛ ولی در عین حال سالم و بدون
[ صفحه 217]
خطر می باشد». [5] .
یكی دیگر از دانشمندان روان شناس می نویسد:
«ممكن است كه ما رحمت خدا را به یك دستگاه مولد برق تشبیه كنیم كه در ما این وجود دارد كه با این دستگاه، به وسیله ی دعا ارتباط پیدا كرده و از آن كسب قدرت می كنیم و یا این كه می توانیم این طور بگوییم: این دستگاه پرنیرو و پرقدرت، اثری در زندگی ما ندارد؛ مگر از راه دعا و نیایش و روی آوردن بدان درگاه... امروزه دلایل فضیلت «دعا» آن اندازه است كه راه انكار بر آن را بسته است. این امری تعجب آور نیست كه آدمی به هنگام سختی و مصیبت، به سوی نیرویی غیر از نیروی خود روی آورده است؛ بلكه عجیب و شگفتی آور این است كه، این امر را شگفتی آور بدانیم». [6] .
[1] كافي، ج 4، ص 231.
[2] المؤمن (40)، آيه ي 61.
[3] عيون الاخبار الرضا، ج 2، ص 28.
[4] ارشاد القلوب، ج 2، ص 174.
[5] نماز از ديدگاه دانشمندان، ص 49.
[6] همان، ص 54.